TENS bij bevallings- en weeënpijn

TENS apparaat bevalling

TENS is een klein apparaat dat u zelf kunt bedienen bij bevalling of weeën. Via pleisters op de huid kunt u uzelf lichte stoomstootjes toedienen. Dit zal aanvoelen als een tinteling. De elektrische stimulatie zorgt voor:

• Vermindering van pijnsignalen richting de hersenen
• Aanmaak van lichaamseigen pijn dempende stoffen (endorfine)

Het gebruik is veilig voor u en uw baby en u kunt er zelfs mee rondlopen. TENS hoeft overigens niet als op zichzelf staande pijnstilling te worden ingezet en kan ook in combinatie met pijnstillende medicatie worden gebruikt.

Het is dan wel belangrijk dat u controle over het gebruik houdt, zodat u de stroomsterkte zelf kunt regelen. Neem voorzorgsmaatregelen in acht en volg de aanbevelingen van uw verloskundige/gynaecoloog op.

Gebruik TENS bij bevalling

De bevalling TENS wordt niet alleen ingezet bij rugpijn tijdens de zwangerschap maar kan in alle fasen van het geboorteproces worden ingezet.

• de ontsluitingsfase,
• de uitdrijvingsfase,
• de nageboortefase.

De elektrische impulsen van TENS remmen de geleiding van pijnprikkels. Ook worden bij gebruik van TENS in het lichaam lichaamseigen stoffen aangemaakt, die niet alleen een pijnstillend effect hebben, maar ook een gevoel van welbevinden opwekken.

Waarschijnlijk is het de combinatie van deze factoren samen die voor pijnverlichting bij de bevalling zorgt. TENS kan daardoor vooral tijdens de eerste fase van de bevalling het grootste effect sorteren.

TIP:

Verdiep u voor de bevalling in het gebruik van het TENS-apparaat en de plaatsing van de elektroden. Bij alle spanning en pijn van de bevalling zult u zich daarmee niet meer kunnen bezighouden. Bespreek dit zo mogelijk ook van tevoren met uw partner of verloskundige. Zij kunnen u dan tijdens de bevalling beter helpen met het aanbrengen van de elektroden op de huid.

TENS bevalling eerste fase

De eerste fase van de bevalling, de zogenoemde ontsluitingsfase, begint met regelmatig optredende weeën en eindigt bij volledige ontsluiting van de baarmoedermond. In deze fase ontstaat de pijn hoofdzakelijk door het samentrekken van de baarmoeder en het verstrijken van de baarmoedermond. De pijn straalt vaak uit naar de buikholte en de rug.

DE ONTSLUITINGSFASE

Tijdens deze fase worden twee TENS elektroden op de rug aangebracht. Uw partner of verloskundige zullen u helpen de pleisters te bevestigen.

Twee elektroden: Eén kanaals aansluiting op de rug:

Dit is de beginvariant met twee elektroden. Plak de elektroden op de rug, direct onder de beha-lijn en aan weerszijden van de wervelkolom. De beha-lijn loopt ongeveer halverwege tussen de onderkant van de schouderbladen en de heupen. De elektroden moeten op minimaal 2 cm van elkaar worden geplakt; dat komt overeen met ongeveer twee vingerbreedten.

Voor behandeling op de rug moeten de elektroden een minimumafmeting van 5 x 9 cm hebben, om te voorkomen dat de stroomdichtheid te hoog wordt. Zwaargebouwde vrouwen kunnen eventueel kleinere elektroden gebruiken, bijvoorbeeld van 5 x 5 cm, om de stroomdichtheid wat te verhogen en zo de stroom dieper te laten doordringen naar de zenuwwortels.

BEVALLING TENS ACUPUNCTUURPUNTEN

We geven u hier graag twee voorbeelden van acupunctuurpunten die in de literatuur over bevallingspijn in de ontsluitingsfase worden genoemd:

• Di 4 (Dikke darm 4 of Hegu)
• Ma 36 (Maag 36 of Zusanli)

De acupunctuurpunten Di 4 en Ma 36 kunnen gedurende de gehele bevalling worden gestimuleerd, maar vooral tijdens de ontsluitingsfase. Deze acupunctuurpunten worden elk met kleine elektroden geprikkeld (bijvoorbeeld ronde elektroden met een doorsnede van 32 mm). Stimulatie met een hoge lage frequentie (bijv. 2Hz) verdient de voorkeur.

ACUPUNCTUUR PUNT DI 4

Het acupunctuurpunt Di 4 bevindt zich op de handrug, bovenaan de huidplooi wanneer de duim en de wijsvinger tegen elkaar worden gedrukt. Hulp bij het bepalen van de plaats van acupunctuurpunt Di 4

ACUPUNCTUUR PUNT MA 36

Acupunctuurpunt Ma 36 bevindt zich ongeveer 4 vingerbreedten onder de knieschijf, aan de buitenzijde van het onderbeen in de holte tussen het scheenbeen en de voorste scheenbeenspier. Hulp bij het bepalen van de plaats van acupunctuurpunt Ma 36

TENS bevalling tweede fase

De tweede fase van de bevalling, de uitdrijvingsfase, begint wanneer de baarmoedermond volledig openstaat en eindigt met de geboorte van het kind. Tijdens deze fase wordt het geboortekanaal wijder en rechter. Het bekken, de vagina en het perineum spelen hier alle een rol bij.

DE UITDRIJVINGSFASE

Tijdens deze fase worden vier TENS elektroden aangebracht op de rug.

Vier elektroden: Twee kanaals aansluiting op de rug:

Het gebruik van vier TENS-elektroden op de rug zou effectiever kunnen zijn dan stimulatie met slechts twee elektroden. Deze toepassing is alleen wat omslachtiger, doordat er vier elektroden met kabeltjes aan het lichaam hangen.

De elektroden van het eerste kanaal moeten zoals bij de éénkanaalsaansluiting op de rug worden aangebracht.

De elektroden van het tweede kanaal moeten rechts en links van de wervelkolom direct boven de bilstreek (het heiligbeen) worden aangebracht.

GEBRUIK VAN BEVALLINGSTENS OP ACUPUNCTUURPUNTEN

Onder andere de onderstaande drie acupunctuurpunten worden in de literatuur over bevallingspijn in de uitdrijvingsfase vermeld:

• MP 6 (Milt-Pancreas 6)
• Di 4 (Dikke darm 4)
• Ma 36 (Maag 36)

De acupunctuurpunten Di 4 en Ma 36 kunnen gedurende de gehele bevalling worden gestimuleerd. MP 6 kan ook onder andere bij uitdrijvingspijn worden gebruikt. Dit punt wordt samen met Di 4 met kleine elektroden geprikkeld (bijvoorbeeld ronde elektroden met een doorsnede van 32 mm).

Tijdens de uitdrijvingsfase verdient het de voorkeur een lagere frequentie in te stellen. De Chinese hoogleraar Han heeft echter ontdekt dat afwisselende frequenties tussen 100 Hz en 2 Hz het beste werken. Bij uitdrijvingspijn is dit de methode van eerste keus. Let wel: de stroomsterkte moet hoog worden ingesteld om een pijnstillend effect te bereiken. Hulp bij het bepalen van de plaats van acupunctuurpunt MP 6

De intensiteit van TENS instellen

U kunt de intensiteit van TENS op gevoel instellen. Als u al eerder TENS heeft geprobeerd of zelfs voor pijnbehandeling heeft gebruikt, zult u merken dat u de intensiteit tijdens de bevalling veel hoger instelt dan normaal. De intensiteit wordt door zwangere vrouwen meestal verhoogd wanneer een wee opkomt, en weer naar het eerdere niveau verlaagd wanneer de wee voorbij is. In principe geldt dat hogere intensiteiten effectiever zijn. Aarzel dus niet om tijdens de bevalling de intensiteit van uw TENS-apparaat op een hoger niveau in te stellen. Het moet echter geen pijn doen.

Welke TENS-elektroden zijn geschikt voor gebruik tijdens de bevalling?

Zelfklevende elektroden hebben de voorkeur voor gebruik tijdens de bevalling. Het is geen overbodige luxe om drie verpakkingen TENS-elektroden klaar te leggen, omdat de elektroden na maximaal 12 uur aaneengesloten gebruik moeten worden verwisseld. Let er daarbij op dat de elektroden tegen een stoelleuning, het bed of kleding kunnen aanwrijven en zo los kunnen raken. Ook transpiratie kan de kleefkracht van TENS-elektroden verminderen. Ook als de hoekjes van de elektroden losgaan moet u deze vervangen.

Zelfklevende elektroden voor stimulatie op de rug zijn bij voorkeur 5 x 9 cm, of zelfs nog een slag groter. Zwaargebouwde vrouwen kunnen beter kleinere elektroden kiezen (bijvoorbeeld 5 x 5 cm), om de stroomdichtheid te vergroten.

Voor de stimulatie van acupunctuurpunten (acu-TENS, ook wel elektroacupunctuur of elektrostimulatieacupunctuur genoemd) moet eerder een kleinere maat zelfklevende elektroden genomen worden. Ronde elektroden zijn hiervoor het handigst (bijvoorbeeld ronde elektroden met een doorsnede van 32 mm). Elektroden kunt u kopen in de webshop.

Wanneer mag TENS niet worden gebruikt?

• TENS mag niet worden gebruikt tijdens een waterbevalling. Dit spreekt voor zich, maar kan bij alle drukte rondom een bevalling snel worden vergeten.
• TENS-apparaten moeten worden uitgeschakeld op het moment dat de anesthesist een ruggenprik geeft.
• TENS moet worden gestaakt als deze storing geeft op de CTG-registratie (van de harttonen van de baby).
• TENS mag niet worden gebruikt in geval van een contra-indicatie.